046 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 35 آيتون ۽ 4 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالسلام ڀُٽو
حٰــمۗ 1ۚ
حا ــ ميم
— عبدالسلام ڀُٽوتَنْزِيْلُ الْكِتٰبِ مِنَ اللّٰهِ الْعَزِيْزِ الْحَكِيْمِ 2
(هن) ڪتاب جو نازل ٿيڻ الله تعالى جي طرفان آهي جيڪو زبردست حڪمت وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽومَا خَلَقْنَا السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَآ اِلَّا بِالْـحَـقِّ وَاَجَلٍ مُّسَمًّى ۭ وَالَّذِيْنَ كَفَرُوْا عَمَّآ اُنْذِرُوْا مُعْرِضُوْنَ 3
آسمانن، زمين ۽ انهن ٻنهي جي وچ ۾ رهندڙ مخلوق کي اسان برحق ۽ هڪ مقرر وقت لاءِ پيدا ڪيو آهي. ۽ جن ماڻهن ڪفر ڪيو تن کي جنھن شيءِ کان ڊيڄاريو ويو آهي ان کان ئي اُهي منھن موڙين ٿا.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ اَرَءَيْتُمْ مَّا تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ اَرُوْنِيْ مَاذَا خَلَقُوْا مِنَ الْاَرْضِ اَمْ لَــهُمْ شِرْكٌ فِي السَّمٰوٰتِ ۭ اِيْتُوْنِيْ بِكِتٰبٍ مِّنْ قَبْلِ ھٰذَآ اَوْ اَثٰرَةٍ مِّنْ عِلْمٍ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ 4
تون انهن کي چؤ ته ڇا توهان ڪڏهن انهن شين تي سوچيو آهي جن کي توهان الله تعالى کي ڇڏي سڏيو ٿا، مون کي ڏيکاريو ته انهن زمين ۾ ڪهڙي شيءِ پيدا ڪئي آهي؟ يا انهن جو آسمانن (جي ٺاهڻ) ۾ ڪھڙو حصو آهي؟ جيڪڏهن توهان سچا آهيو ته مون وٽ (ثبوت طور) گذريل ڪتابن جي ڪا لکت يا ڪو (زباني) حوالو آڻي ڏيو.
— عبدالسلام ڀُٽووَمَنْ اَضَلُّ مِـمَّنْ يَّدْعُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَنْ لَّا يَسْتَجِيْبُ لَهٗ ٓ اِلٰى يَوْمِ الْقِيٰمَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَاۗىِٕهِمْ غٰفِلُوْنَ 5
ان کان وڌيڪ ڪير گمراهه ٿي سگهي ٿو جيڪو الله تعالى کي ڇڏي اهڙن کي سڏي ٿو جيڪي کيس قيامت تائين جواب نه ڏئي سگهندا؟ بلڪه اُهي ته هِنن جي سڏڻ کان ئي بي خبر آهن.
— عبدالسلام ڀُٽووَاِذَا حُشِرَ النَّاسُ كَانُوْا لَهُمْ اَعْدَاۗءً وَّكَانُوْا بِعِبَادَتِهِمْ كٰفِرِيْنَ 6
۽ جڏهن سڀني انسانن کي (محشر جي ميدان ۾) گڏ ڪيو ويندو ته هي ماڻهو انهن (معبودن) جا دشمن ٿي ويندا ۽ انهن جي عبادت ڪرڻ کان انڪار ڪري بيھندا.
— عبدالسلام ڀُٽووَاِذَا تُتْلٰى عَلَيْهِمْ اٰيٰتُنَا بَيِّنٰتٍ قَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لِلْحَقِّ لَمَّا جَاۗءَهُمْ ۙ ھٰذَا سِحْرٌ مُّبِيْنٌ 7ۭ
جڏهن انهن کي اسان جون واضح آيتون تلاوت ڪري ٻڌايون وڃن ٿيون ته ڪافر سچي ڳالهه اچڻ کان پوءِ چوندا آهن ته هي ته پڌرو جادو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواَمْ يَقُوْلُوْنَ افْتَرٰىهُ ۭ قُلْ اِنِ افْتَرَيْتُهٗ فَلَا تَمْلِكُوْنَ لِيْ مِنَ اللّٰهِ شَيْـــــًٔا ۭ هُوَ اَعْلَمُ بِـمَا تُفِيْضُوْنَ فِيْهِ ۭ كَفٰى بِهٖ شَهِيْدًۢا بَيْنِيْ وَبَيْنَكُمْ ۭ وَهُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ 8
ڇا هو اهو چون ٿا ته (هي قرآن) هُن پاڻ ٺاهيو آهي؟ چؤ ته جيڪڏهن مان هن کي ٺاهيو آهي ته توهان مون کي الله تعالى جي پڪڙ کان نٿا بچائي سگهو. توهان هن (قرآن) جي باري ۾ جيڪو به ڳالهايو ٿا هُن (الله) کي سڀ خبر آهي. منھنجي ۽ توهان جي وچ ۾ اهو ئي گواهه ڪافي آهي ۽ هو وڏو معاف ڪندڙ ۽ وڏو رحم ڪندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ مَا كُنْتُ بِدْعًا مِّنَ الرُّسُلِ وَمَآ اَدْرِيْ مَا يُفْعَلُ بِيْ وَلَا بِكُمْ ۭ اِنْ اَتَّبِــعُ اِلَّا مَا يُوْحٰٓى اِلَيَّ وَمَآ اَنَا اِلَّا نَذِيْرٌ مُّبِيْنٌ 9
(اي نبي ﷺ!) چؤ ته مان رسولن مان ڪو نئين قسم جو رسول ٿي نه آيو آهيان. مون کي ته اها به خبر نه آهي ته مون سان ۽ توهان سان ڪهڙو معاملو ٿيندو؟ مان ته ان ڳالهه جي پيروي ڪريان ٿو جيڪا مون ڏي وحي ڪئي وڃي ٿي ۽ مان رڳو پڌرو ڊيڄاريندڙ کانسواءِ ٻيو ڪجهه به نه آهيان.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ اَرَءَيْتُمْ اِنْ كَانَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ وَكَفَرْتُمْ بِهٖ وَشَهِدَ شَاهِدٌ مِّنْۢ بَنِيْٓ اِسْرَاۗءِيْلَ عَلٰي مِثْلِهٖ فَاٰمَنَ وَاسْـتَكْبَرْتُمْ ۭ اِنَّ اللّٰهَ لَا يَهْدِي الْــقَوْمَ الظّٰلِمِيْنَ ۧ10
چؤ ته ڇا ڪڏهن توهان اهو سوچيو آهي ته جيڪڏهن هي (قرآن) الله تعالى جي طرفان هجي ۽ توهان ان جو انڪار ڪيو ۽ بني اسرائيل مان به ڪو شاهد اها ئي شاهدي ڏئي چڪو آهي پوءِ هن ايمان به آندو آهي پر توهان پنهنجي تڪبر ۾ پئجي ويا. (هاڻي ٻڌايو ته توهان جو انجام ڇا ٿيندو؟) بيشڪ الله تعالى ظلم ڪرڻ وارن کي (ڪڏهن به) هدايت نه ڏيندو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَقَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لِلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَوْ كَانَ خَيْرًا مَّا سَبَقُوْنَآ اِلَيْهِ ۭ وَاِذْ لَمْ يَهْتَدُوْا بِهٖ فَسَيَقُوْلُوْنَ ھٰذَآ اِفْكٌ قَدِيْمٌ 11
۽ ڪافرن ايمان وارن جي باري ۾ چيو ته جيڪڏهن هي دين چڱو هجي ها ته هي (مؤمن) ماڻهو اسان کان دين قبول ڪرڻ ۾ اڳتي نه وڌن ها ۽ جڏهن ڪافرن (قرآن مان) هدايت نه ورتي ته هو ضرور چوندا ته هي (قرآن) ته پراڻو ڪوڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَمِنْ قَبْلِهٖ كِتٰبُ مُوْسٰٓى اِمَامًا وَّرَحْـمَةً ۭ وَھٰذَا كِتٰبٌ مُّصَدِّقٌ لِّسَانًا عَرَبِيًّا لِّيُنْذِرَ الَّذِيْنَ ظَلَمُوْا ڰ وَبُشْرٰى لِلْمُحْسِـنِيْنَ ۚ12
۽ هن کان اڳ موسى ($) جو ڪتاب (دين ۾) رهنمائي ڪندڙ ۽ رحمت هو ۽ هاڻي هي ڪتاب اُن کي سچو چوندڙ آهي ۽ هي عربي زبان ۾ آهي ته جيئن ظالمن کي ڊيڄاري ۽ نيڪ ماڻهن کي خوشخبري ٻڌائي.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ الَّذِيْنَ قَالُوْا رَبُّنَا اللّٰهُ ثُـمَّ اسْـتَـقَامُوْا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُوْنَ ۚ13
بيشڪ جن ماڻهن چيو ته الله تعالى ئي اسان جو پالڻھار آهي. پوءِ ان ڳالهه تي هو قائم به رهيا ته انهن لاءِ نه ڪو خوف هوندو ۽ نه ئي ڳڻتي هوندي.
— عبدالسلام ڀُٽواُولٰۗىِٕكَ اَصْـحٰبُ الْـجَنَّةِ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا ۚ جَزَاۗءًۢ بِـمَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ 14
اهي ئي جنتي ماڻهو آهن جيڪي ان ۾ هميشه رهندا. هي سندن عملن جو بدلو هوندو.
— عبدالسلام ڀُٽووَوَصَّيْنَا الْاِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ اِحْسٰـنًا ۭ حَمَلَتْهُ اُمُّهٗ كُرْهًا وَّوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۭ وَحَمْلُهٗ وَفِصٰلُهٗ ثَلٰثُوْنَ شَهْرًا ۭ حَتّىٰٓ اِذَا بَلَغَ اَشُدَّهٗ وَبَلَـغَ اَرْبَعِيْنَ سَـنَةً ۙ قَالَ رَبِّ اَوْزِعْنِيْٓ اَنْ اَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِيْٓ اَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلٰي وَالِدَيَّ وَاَنْ اَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضٰىهُ وَاَصْلِحْ لِيْ فِيْ ذُرِّيَّتِيْ ڝ اِنِّىْ تُبْتُ اِلَيْكَ وَاِنِّىْ مِنَ الْمُسْلِمِيْنَ 15
۽ اسان انسان کي پنھنجي ماءُ پيءُ سان سھڻو سلوڪ ڪرڻ جو تاڪيد ڪيو آهي. سندس ماءُ تڪليفون برداشت ڪري کيس پيٽ ۾ رکيو ۽ پوءِ وڏي تڪليف سان ڄڻيو. ان جي پيٽ ۾ هجڻ ۽ کير ڇڏائڻ ۾ ٽيهه مھينا لڳي ويا. ايستائين جو هو ڦُوهه جواني گذاريندي چاليهه سالن کي وڃي پھتو ته چيائين: اي منھنجا پالڻھار! مون کي ان ڳالهه جي توفيق عطا فرماءِ ته جيئن مان تنھنجي انهن نعمتن جو چڱي طرح شڪر ادا ڪريان جيڪي تو مون تي ۽ منھنجي ماءُ پيءُ تي ڪيون آهن ۽ (مون کي اها به توفيق عطا فرماءِ ته جيئن) مان اهڙا ڪم ڪري سگهان جيڪي توکي پسند هجن ۽ تون منھنجي لاءِ منھنجي اولاد ۾ سڌارو پيدا فرماءِ ۽ مان تنھنجي اڳيان (هر قسم جي گناهن جي) توبہ ڪريان ٿو. ۽ بيشڪ مان فرمانبردارن مان آهيان.
— عبدالسلام ڀُٽواُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ اَحْسَنَ مَا عَـمِلُوْا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَـيِّاٰتِهِمْ فِيْٓ اَصْحٰبِ الْـجَــنَّةِ ۭ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِيْ كَانُوْا يُوْعَدُوْنَ 16
هي اهي ماڻهو آهن جن جا سھڻا عمل اسان قبول ڪندا آهيون ۽ انهن جي ڪوتاهين کي درگذر ڪري ڇڏيندا آهيون. هي جنتي ماڻهن ۾ شامل آهن. ان سچي وعدي جي ڪري جيڪو انهن سان (دنيا ۾) ڪيو ويندو هو.
— عبدالسلام ڀُٽووَالَّذِيْ قَالَ لِوَالِدَيْهِ اُفٍّ لَّكُمَآ اَتَعِدٰنِنِيْٓ اَنْ اُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُوْنُ مِنْ قَبْلِيْ ۚ وَهُمَا يَسْتَغِيْثٰنِ اللّٰهَ وَيْلَكَ اٰمِنْ ڰ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ ښ فَيَقُوْلُ مَا ھٰذَآ اِلَّآ اَسَاطِيْرُ الْاَوَّلِيْنَ 17
(۽ نافرمان اولاد مان) جنھن شخص پنھنجي ماءُ پيءُ کي چيو ته توهان ٻنهي تي افسوس آهي جو توهان مون کي مرڻ کان پوءِ (قبر مان) جيئرو ڪري اٿارڻ جو خوف ڏياريو ٿا. حالانڪه مان ڏسان ٿو ته مون کان اڳ ڪيتريون ئي قومون گذري چڪيون آهن (پر اُهي ته جيئرو ٿي نه آيون آهن). هو ٻئي الله تعالى کي فرياد ڪندي اولاد کي چون ٿا ته تون برباد ٿي وئين. شال! تون ايمان آڻي (پاڻ کي بچائي وٺين) بيشڪ الله تعالى جو وعدو سچو آهي پوءِ هو جواب ۾ چوندو آهي ته توهان جون اهي سڀ ڳالهيون پراڻي دور جون ڪهاڻيون آهن.
— عبدالسلام ڀُٽواُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِيْٓ اُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِّنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ ۭ اِنَّهُمْ كَانُوْا خٰسِرِيْنَ 18
اهڙن (بدبخت) ماڻهن لاءِ عذاب جو فيصلو ٿي چڪو آهي ۽ هي انهن ٽولن ۾ شامل هوندا جيڪي انهن کان اڳ جِنن ۽ انسانن مان گذري چڪا آهن. بيشڪ هي ماڻهو نقصان وارا آهن.
— عبدالسلام ڀُٽووَلِكُلٍّ دَرَجٰتٌ مِّـمَّا عَـمِلُوْا ۚ وَلِيُوَفِّيَهُمْ اَعْـمَالَهُمْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُوْنَ 19
هر هڪ ماڻهوءَ لاءِ سندس عملن جي مطابق درجا مقرر آهن (اهو ان ڪري آهي ته) جيئن الله تعالى انهن کي سندن اعمال جو پورو بدلو ڏي ۽ انهن تي ذرو به ظلم نه ڪيو ويندو.
— عبدالسلام ڀُٽووَيَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا عَلَي النَّارِ ۭ اَذْهَبْتُمْ طَيِّبٰتِكُمْ فِيْ حَيَاتِكُمُ الدُّنْيَا وَاسْتَمْتَعْتُمْ بِهَا ۚ فَالْيَوْمَ تُجْـزَوْنَ عَذَابَ الْهُوْنِ بِـمَا كُنْتُمْ تَسْـتَكْبِرُوْنَ فِي الْاَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِـمَا كُنْتُمْ تَفْسُقُوْنَ ۧ20
۽ جڏهن ڪافر بَاهه جي سامھون پيش ڪيا ويندا ته انهن کي چيو ويندو ته توهان دنيا جي حياتي ۾ ئي پنھنجي حصي جون نعمتون حاصل ڪري چڪا ۽ ان مان خوب مزا ورتا. پر اڄ توهان کي ذليل ڪرڻ وارو عذاب ڏنو ويندو. اهو ان ڪري جو اوهان زمين ۾ ناحق تڪبر ۽ نافرمانيون ڪندا هئا.
— عبدالسلام ڀُٽو